Uzwān ī Pārsīg- زبان پهلوی ساسانی

Ēn wafgub pad ān ī uzwān ī Pārsīg hammōzišn rāy ast-این وبلاگ برای آموزش زبان پارسیگ است

۱۷ مطلب با موضوع «آموزش پایه» ثبت شده است

پارسیگ از دید زبانشناسی (۲)

 این فرسته ادامه فرسته «پارسیگ از دید زبانشناسی (۱)» است. برای خواندن جستار پیشین بر آن    کلیک کنید.


در فرسته پیشین گفتیم که زبان‌های ایرانی میانه چیستند و چندتا هستند و روایاتشان بازگو گشتند. باری در اینجا می‌خواهیم همانندی‌ها و ناهمانندی‌های زبان‌های ایرانی میانه بیان شوند.

زبان‌های ایرانی: همانندی‌ها و ناهمانندی‌ها

زبان‌های ایرانی میانه دستگاه صرف یا گردانیدن پیچیده پیشین یعنی زبان‌های ایرانی باستان را کنار می‌گذارند و بقول حافظ «طرحی نو » می افکنند. یکی دیگر از دگرگونی‌های چشمگیر این زبان‌ها دگرگونی‌های ژرفناک آوایی است.

۰ نظر Hamdādēstānān ۰ Hamēstarān ۰
Ēr dibīr

دستور زبان (نام)

پیشگفتار

زبان پارسیگ نیای راست پارسی نو (پارسی دری/ فارسی) همانند فرزند پاکزادش دارای گردانیدن یا تصریف واژگان سنگین و سختی نیست. گردانیدن (inflection یا inflexion)[۱] یکی از ویژگی‌های زبان‌های هندو-اروپایی بویژه زبان‌های کهن و باستان آن‌هاست ولیکن در زبان‌های ایرانی میانه باختری همچون پهلوانیگ و پارسیگ اینچنین نیست. از اینرو نمی‌توان زبان‌های ایرانی میانه باختری را زبان‌های گردانشی واژگانی شمرد و این گفته‌ها که فلان زبان ایرانی نو باختری از خاستگاه اوستایی است دروغی بیش نیست.

۰ نظر Hamdādēstānān ۰ Hamēstarān ۰
Ēr dibīr

پارسیگ از دید زبانشناسی (۱)

پیش از آنکه درباره زبان پارسیگ بپردازیم بایستی با دانسته‌هایی همچون ایرانی میانه، نگارش آن و ... آشنا شویم.

ایرانی میانه چیست؟

روزگار میان فروپاشی شاهنشاهی هخامنشی تا شکست ساسانیان از تازیان و اسلام‌گرایی ایرانیان را در زبانشناسی زبان‌های ایرانی، زبان‌های ایرانی میانه (Middle Iranian) می‌خوانند. این زبان‌ها دارای خط یا دبیره هستند و از اینرو هر آنچه اثر نوشتاری پیشا-اسلامی و غیر-میخی یافت شود (با دانستن و احتساب زمان نوشته) می‌توان آن را از ایرانی میانه دانست. کهن‌ترین نوشتارهای ایرانی میانه به زبان‌های ایرانی میانه خاوری مانند سغدی و سکایی برمی‌گردد. دبیره‌های این زبان‌ها گوناگون و با خاستگاه‌های ناهمسان هستند. همچون دبیره‌های مانوی، براهمی، سریانی، پهلوی (اشکانی، ساسانی (سنگنبشته‌ای، نسکی، سکه‌ای و شکسته (وشته) ) و زبوری)، سغدی، یونانی-بلخی و خوارزمی. تا پیش از رمزگشایی و برگردان نوشته‌های بلخی که به دبیره یونانی است، دانشمندان زبانشناسی زبان‌های ایرانی میانه را با مانستگی میان دبیره‌هایشان رده‌بندی می‌کردند زیرا بر این باور بودند که «خط بعنوان نماد یکپارچگی ایرانی میانه» است.
۱ نظر Hamdādēstānān ۰ Hamēstarān ۰
Ēr dibīr

پارسیگ از دید زبانشناسی (پیشگفتار)

دانش سترگ زبانشناسی، یکی از شاخه‌های پربار ادب و علم است که روز به روز پیشرفت می‌کند. در این مدتی که نبودیم و درگیری‌های بسیاری همچون کار و درس و پژوهش زمان را از ما ربوده بود؛ توانستیم که یکی از سرچشمه‌ها و بن‌مایگان گرانمایه و ارزشمند درباره زبان‌شناسی و زبان‌های ایرانی (کهن، میانه و نو) را بیابیم که بدون هیچ بزرگنمایی، بی‌همتاست و بسیار چکیده و کم‌گنجا به همه جستارهای ارزشمند زبانشناختی آن موضوع پرداخته است. نام کتاب در زبان اصلیش که آلمانی است، «Compendium Linguarum Iranicarum» (راهنمای زبان‌های ایرانی) است که اثر دانشمند و زبانشناس نامور آلمانی بنام «رودیگر اشمیت» (Rüdiger Schmitt) است. این نوشته سترگ که در دو جلد است را استاد گرانپایه، حسن رضایی باغ بیدی سرپرستی ترجمه‌اش را پذیرفتند و توانستند برگ زرینی به درخت پربار دانش زبان‌شناسی در ایران و دیگر هازمان‌های فارسی زبان، بیافزایند. نویسندگان وبلاگ بر این شدند که در میان آموزش‌های زبان‌آموزی و ... از پارسیگ، هر از گاهی بخشی از این کتاب ارزشمند را برایتان بفرستند تا شما نیز از آگاهی‌های بایسته برخوردار گردید.

با سپاس فراوان


۰ نظر Hamdādēstānān ۰ Hamēstarān ۰
Ēr dibīr

بنْ‌مایه(:مرجع) شناسی زبان پارسیگ

برخی از دوستاران و کنجکاوان و ضد البته پژوهندگان امروز و فردای دهلیز ما پیام داده بودند که این واژگان را از کدام سرچشمه می‌آورید و ما  واقعا شیفته واژگان  این شیرین زبان پارسیگ شدیم

۱ نظر Hamdādēstānān ۰ Hamēstarān ۰
Ēr dibīr

پارسیگ با پهلوانیگ چه تفاوتهایی دارند؟

تا سالیان درازی از روزگار کهن اسلامی تا چند دهه پیش پنداشته میشد که زبانهای پارسیگ و پهلوانیگ یک زبان بوده و این دگرش ها و ناهمسانیهای لهجه ای یا گویشی این زبانهاست. برای نمونه شادروان استاد معین -که خدایش در بهشتش کناد- پارسیگ را پهلوی ساسانی (جنوبی) و پهلوانیگ را پهلوی اشکانی (شمالی) میداند. این دیدمان و نگرش به این زبانها، تا نسل پس از شادروان استاد معین ادامه داشت تا آنکه پس از واکاویهای زبانشناختی، زبانشناسان این دو زبان را جدا از هم دانستند.

۰ نظر Hamdādēstānān ۰ Hamēstarān ۰
Ēr dibīr

نگرندگی یا مناظره در ادب پارسیگ

یکی از نشانه‌های پویندگی هر زبانی، اندازه بار ادبی و شیوه‌های ادبی آن زبان است. پارسیگ با آنکه زبانی باستانی بشمار می‌رفته ولی دارای ادبی پرمایه و پرباری در برخی زمینه‌ها ست. یکی از زمینه‌هایی که ادب پارسیگ در آن خوش درخشیده است؛ نِگرَندگی یا مناظره است. چکامه(:شعر) درخت آسوریک یکی از نوشته‌های دلکش و زیبای نگرندگی در این زبان است که برایتان بارگذاری می‌نمایم.
و اما داستان درخت آسوریک چیست؟ درخت آسوریک گفتگویی میان دو شهرگانی آن روزگاران یعنی ایرانیان و سامیان است. بز در اینجا نماینده شهرگانی ایرانی و درخت خرما که بانام درخت آشوری(آسوری) شناخته شده؛ نماینده شهرگانی میانرودان است. این چکامه در اصل به زبان پهلوانیگ (پارتی/اشکانی) بوده و سپس به زبان پارسیگ ترجمه شده است؛ باری شمار بسیاری از واژگان و شیوه‌های واگویشی پهلوانیگ در این نوشته بچشم می‌خورد که شماری از اینها را برایتان در زیر آورده‌ام.
روز=rōž  =rōz
-iž = -iz=نیز
از=az = až
پای=pāy=pāδ
در فرسته‌های آینده ددرباره برخی از پرسمان‌ها (:مسائل) نوینی که پس از خواندن نوشته‌ با آن روبرو می‌شوید؛ به بحث و سخن می‌پردازیم

دریافت نوشتار اصلی درخت آسوریگ

دریافت ترجمه درخت آسوریگ (ترجمه احسان طبری)

۰ نظر Hamdādēstānān ۰ Hamēstarān ۰
Ēr dibīr

کالبدشکافی (:آناتومی) در پارسیگ

با اینکه تازیان و گذر زمان خواهان نابودی نوشته‌های پزشکی این زبان بودند؛ لیکن هنوز برخی از مادیان‌هایش برای ما بازمانده‌ است. در فهرست زیر؛ شماری از واژگان کالبدشکافتی این زبان را به شما دوستاران و زبان‌آموزان پارسیگ می‌گزارم. در فرسته‌های آینده درباره بیماری‌های شناخته شده در این زبان نیز به بحث می‌نشینیم

۰ نظر Hamdādēstānān ۰ Hamēstarān ۰
Ēr dibīr

فرگرد بیست و یکم شایست و ناشایست

شایست و نشایست (šāyist nē šāyist) یکی از مادیان های پارسیگ در زمان پیشا-اسلامی است. این نوشته دارای ۲۳ فرگرد (fragard) یا فصل است که در هر فرگردی به بررسی یکی از احکام دین زرتشتی میپردازد. شیوایی نوشتار و سادگی آن میتواند یاریهای سودمندی را در راستای زبان آموزی پارسیگ برایتان به ارمغان آورد
در این فرسته ما به فرگرد ۲۱ میپردازیم که درباره اندازه گیری سایه ساعت آفتابی برای مشخص شدن زمان درست نمازهای شبانروزی زرتشتیان است. گفتنی است که در این فرگرد ما با چند واژاک اخترشناختی و یکای اندازه‌گیری درازا آشنا خواهیم شد که جداگانه درباره یکایکشان به بحث و سخن می‌نشینیم.




واژگان💯:

♋️karzang
خرچنگ، برج خرچنگ، سرطان، برابر تیرماه
šēr♌️
شیر، برج شیر، أسد، برابر امردادماه
hōšag♍️
خوشه، برج خوشه، سنبلة، برابر شهریورماه
tarāzūg♎️
ترازو، برج ترازو، میزان، برابر مهرماه
gazdum♏️
کژدم، برج کژدم، عقرب، برابر آبان‌ماه (نکته: به پارسیگ این جاندار را کَزدُم یعنی دارنده دم گزنده می‌نامند ولی در پارسی آن را کژدم به معنای دم کج می‌خوانند)
♐️nēmasp
نیم‌اسب، برج نیم‌اسب/کماندار، رامی/ قوس، برابر آذرماه
wahīg♑️
بَهی، برج بهی/ بزغاله، جَدی، برابر دی‌ماه
dōl♒️
دول، برج دول/دلو/ آبکش، دلو، برابر بهمن‌ماه
māhīg♓️
ماهی، برج ماهی/ ماهیان، حوت، برابر اسفندماه
warrag♈️
برّه، برج بره، حَمَل، برابر فروردین‌ماه
gāw♉️
گاو، برج گاو، ثور، برابر اردیبهشت‌ماه
dōpahikar♊️
دوپیکر، برج دوپیکر، جوزاء ،برابر خردادماه
nēmrōz🔆
نیمروز، ظهر
panǰ-ēk🕑
یک پنجم، پنج‌یک
sē-ēk🕓
یک سوم، سه‌یک
gām ī dō pāy👣
گام دوپای، یکی از یکاهای روزگار ساسانی است و برابر ۵ فوت دانسته شده
gām👟
گام، یکی از یکاهای روزگار ساسانی است و برابر ۱۲ اینچ دانسته شده
axar✨
اختر، ستاره، برج، صورت فلکی. در نوشته‌های پارسیگ بیشتر به معنای برج و صورت فلکی است تا ستاره

۰ نظر Hamdādēstānān ۰ Hamēstarān ۰
Ēr dibīr

پژوهشی درباره کارواژه‌های پارسیگ و فارسی نو

یکی از ویژگی‌های زبان پارسیگ توانایی بی‌مرز در ساختن کارواژه (:فعل) است. پیشوندها و ساخت‌های کارواژه‌ای ساده ولی راه‌انداز و کارگر منجر شده که پارسیگ از دید شمار کاروا‌ژه‌ای بی‌همتا باشد و بتوان آن شیوه‌های کارواژه‌سازی را الگویی برای پارسی نو در نظر داشت. گفتار (:مقاله‌) زیر به بررسی این توانایی می‌پردازد. امیدوارم که از آن خوشتان بیاید. این گفتار را می‌توانید از پیوند زیر دریافت نمایید

دریافت پژوهشی درباره کارواژه‌های پارسیگ و فارسی نو

۱ نظر Hamdādēstānān ۰ Hamēstarān ۰
Ēr dibīr