واژگان، فروزگان و کارواژگان پارسیگ دارای ریشه‌‌شناسی ویژه بخودی هستند که اگر کسی زبردست و کارآزموده نباشد، دچار گمراهی و سردرگمی می‌شود. در این فرسته می‌خواهیم به بررسی ریشه‌های واژه پارسیگ (آب-āb) بپردازیم. باشد که مورد پذیرشتان قرار گیرد.

Āb

āb : آب. این واژه در نوشته‌های دینی پارسیگ به دیسه 𐭠𐭯- ʾp̄ و در نوشته‌های مانوی پارسیگ به دیسه 𐫀𐫁-ʾb نمایان می‌شود که برگرفته از پارسی باستان  𐎠𐎱𐎡- از نیا-ایرانی یا پویرو-ایرانی (Proto-Iranian) Hā́fš* .
همریشه‌های آن:
  • ایرانی مرکزی:
    • اوستایی گاثایی: 𐬀𐬞𐬋 (apō)  
      • اوستایی جوان: 𐬀𐬞‎ (ap), 𐬁𐬟𐬱 (āfš)
  • ایرانی شمال شرقی:
    • بلخی:
      مانوی: 𐫏𐫀𐫂 (/āb, āβ/)
    • خوارزمی: آب (ʾb /āb/)
    • سغدی: آب  (*ā́p)
      • سغدی: 𐼰𐼾 (/ā́p/)
        بودایی:𐼰𐼰𐼾  (ʾʾp)
        ترسایی: ܐܦ (ʾp)
        مانوی: 𐫀𐫀𐫛 (ʾʾp)
      • یغنابی: ṓp, ōw
  • ایرانی شمال غربی:
    • گروه یک:
      • کردی:
        • کرمانجی: av
          • سورانی: ئاو ‎ (aw)
      • زازاکی: ab
    • گروه دو:
      • بلوچی: آپ ‎ (áp)
      • کرمانی:
        نائینی: آئو (āō)
        یزدی: وو ()
      • سیوندی: آو (au)
      • تاتی:
        • آذری کهن: آو، آب
          • الویری-ویداری: او ‎ (ov)
          • اشتهاردی: اِو (eow)
        • تالشی: آو‎ (âv), او‎ (ov)
    • گروه دو:
      • بلوچی: آف، اف (af)
      • کاسپین:
        • گیلکی: ئوو ‎ (ōv)
        • مازندرانی: او ‎ (ow)
      • سمنانی: ō
  • ایرانی جنوب غربی:
    • لارستانی-خلیجی:
      • خلیج پارسی:
        • بشکردی: یاپ (yāp), یا (), آو (ău)
          بندری: هو ()
        • کمزاری: هئو (hau)
      • لاری:ئاو (‘aw)
    • پارسی باستان: 𐎠𐎱𐎡 (āpī[š].), 𐎠𐎱𐎡𐎹𐎠 (apiya)
      • پارسی میانه:
        مانوی: 𐫀𐫁 (ʾb /āb/)
        نوشتاری: 𐭠𐭯 (ʾp /āp/, /āβ/)
        • باختری: او‎ (aw)
        • فارسی: 
          • فارسی ایران و افغانستان: آب ‎ (âb)
          • هزارگی افغانستان: aw
          • فارسی تاجیکستان و ازبکستان: об (ob)
  • → ترکی استانبولیab


ریشه یادشده از نیا-هندو-ایرانی یا پویرو-هندو-ایرانی (Proto-Indu-Iranian) Hā́pš* بوده که میتوان به واژگان همریشه زیر اشاره کرد:

هندو-آریان: *Hā́pṣ, *Hā́pas (خانواده هندی همریشه)
  • سنسکریت: अप् (áp), आपः (ā́paḥ)
    • داردیک: *ā́p, *ā́pas
      • کالامی: و‎ (ū)
      • کشمیری: آب‎ (āb), आब (āb)
      • تورولی: و‎ (ū)
    • پالی: āpa
    • مراتهی کهن: आप (āpa)
    • سندی: آب‎ (āb)

ریشه هندو-ایرانی خود از ریشه خانواده بزرگتری بنام نیا-هندو-اروپایی یا پویرو-هندو-اروپایی (Proto-Indu-Europian) آمده که آن h₂ep-* به معنای «پیکره آب» است. همریشه‌های این خانواده بدین شرح هستند:

  • *h₂ṓp-s ~ *h₂óp-s
    • هندو-ایرانی: *Hā́pš
  • *h₂ep-h₃on-
    • آناتولیایی: *h₂ebo (“رود)
      • هیتی: 𒄩𒉺𒀸 (ḫa-pa-aš, “رود)
      • لووی:  (hāpa), (hāpi)
      • لوکیایی: 𐊜𐊂𐊀 (χba), 𐊜𐊂𐊀𐊆 (χbai, آبیاری کردن)
      • پالائیک:  (hāpna)
    • سلتی (کلتی): *abū (“رود)
      • بریتونی: *aβon
        • بریتونی میانه: auon
          • بریتون: avon
        • کوریش: avon
        • ولزی میانه: afon
          • ولزی: afon
      • ایرلندی کهن: aub, ab, ob, oub
        • ایرلندی میانه: ab, aband, abann
          • ایرلندی: abha, abhainn
          • مانکس: awin
          • گالیک اسکاتلندی: abhainn
       
    • *h₂éph₃n-i-s
      • ایتالیایی: *afnis
        • لاتین: amnis
        • اوسکان: 𐌀𐌀𐌐𐌀 (aapa)
      • لوسیتانیایی: abnis
  • *h₂ep-sru-
    • ارمنی:
      • ارمنی کهن: հաւառի (hawaṙi)
دیسه‌های ناشناخته و نامعین ولی همریشه

  • آلبانیایی: amë (چشمه، خانی) (< *abnā)
  • بالتیک-اسلاوی:
    • لاتویایی: upe (“جوی, رود)
    • لیتوانیایی: ùpė (“جوی, رود)
    • پروسی کهن: ape (< *apiā̃)
    • اسلاوی:
      • اسلاونی کلیسایی کهن: вапа (vapa)